Mars'ın Ekvatorunda Buz Rezervleri Keşfedildi

ESA'nın (Avrupa Uzay Ajansı) Mars Express uzay aracı, Mars'ın en gizemli yerlerinden biri olan Medusae Fossae Formasyonu'nu (MFF) yeniden inceledi ve burada, gezegenin bu bölümünde daha önce bulunan en büyük su buzulu katmanlarını keşfetti. Bu buzullar, Mars'ın iklim geçmişine dair anlayışımızı önemli ölçüde etkileyebilir ve gelecekteki keşifler için hayati öneme sahip olabilir.

Buz Kalınlığı (m)

15 yıl önce Mars Express, MFF'yi incelemiş ve 2,5 km derinliğinde büyük yataklar tespit etmişti. Ancak bu yatakların içeriği o zamanlar belirsizdi. Yeni araştırmalar ise bu yatakların aslında 3,7 km'ye kadar uzanan buz katmanları olduğunu gösteriyor. Bu buzullar eritilirse, Mars'ı 1,5 ila 2,7 m derinliğinde bir su tabakasıyla kaplayabilecek kadar büyük.

MFF, Mars'ın yüksek ve alçak bölgeleri arasındaki sınırda yer alıyor ve gezegendeki tozun en büyük tek kaynağı olabilir. İlk gözlemler, MFF'nin radar dalgalarına göre nispeten şeffaf ve düşük yoğunluklu olduğunu, bu özelliklerin buz yataklarında görülebilecek özellikler olduğunu göstermişti. Aynı zamanda, bilim insanları MFF'nin aslında sadece rüzgarla taşınan toz, volkanik kül veya tortu yığınları olabileceğini de reddetmişlerdi.

Yeni radar verileri, MFF'nin sadece büyük bir toz yığını olmadığını doğruladı. Eğer öyle olsaydı, kendi ağırlığı altında sıkışıp çok daha yoğun bir yapı oluşturması beklenirdi. Yeni sonuçlar, toz ve buz katmanlarının, birkaç yüz metre kalınlığında kuru toz veya külle kaplı olduğunu öne sürüyor.

Mars şu anda kurak bir dünya gibi görünse de, yüzeyi bir zamanlar bol miktarda su bulunduğuna dair işaretlerle dolu. Bu işaretler arasında kurumuş nehir yatakları, eski okyanus ve göl yatakları ve su tarafından oyulmuş vadiler bulunuyor. Ayrıca, Mars'ın kutup kapakları gibi yerlerde ve ekvatora daha yakın bölgelerde gömülü buzullar ve Mars toprağında bulunan yüzeye yakın su buzulu depoları da keşfedildi.

MFF'nin altında gizlenen büyük buz depoları, geçmiş bir iklim döneminde oluşmuş olmalı. Eğer bu buzullar su buzulu olarak doğrulanırsa, Mars'ın iklim tarihine dair anlayışımızı değiştirecek ve hem insanlı hem de robotik keşifler için ilgi çekici hedefler oluşturacak.

Ne yazık ki, bu MFF yatakları yüzlerce metre tozla kaplı olduğundan, en azından önümüzdeki birkaç on yıl için erişilemez durumda. Ancak, bulduğumuz her buz parçası, Mars'taki suyun nereden geldiği ve bugün nerede bulunabileceği hakkında daha iyi bir resim oluşturmamıza yardımcı oluyor.

Mars'ta buzların haritalanması ile ilgili iki farklı uzay aracı çalışmalarını yürütüyor:

1. Mars Express: Mars'ın birkaç kilometre derinliğine kadar olan bölümlerinde su buzunu haritalıyor. Yani, Mars'ın yüzeyinin altındaki büyük buz katmanlarını tespit ediyor ve bu bilgileri topluyor.

2. Trace Gas Orbiter (TGO): Mars yörüngesindeki bir diğer uzay aracı olan TGO, FREND adlı bir alet taşıyor. FREND, Mars'ın yüzeyinin en üst katmanındaki (yaklaşık bir metre derinliğindeki) su buzunu, hidrojeni tespit ederek haritalıyor. Hidrojen, su buzunun varlığına işaret eder. Örneğin, FREND 2021 yılında Mars'ın Valles Marineris bölgesinde Hollanda büyüklüğünde bir hidrojen zengini alan keşfetti. Bu da orada önemli miktarda su buzunun olduğunu gösteriyor. FREND şu anda Mars'ın yüzeyine yakın su buzunu nerede bulabileceğimizi anlamak için çalışıyor.

Kaynaklar

1. https://scitechdaily.com/mars-express-reveals-hidden-ice-reserves-at-marss-equator/

2. https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Buried_water_ice_at_Mars_s_equator